Wanneer met pensioen

Wettelijke pensioengerechtigde leeftijd

De wettelijke pensioengerechtigde leeftijd is verschillend. Iedereen in Nederland die deze leeftijd heeft bereikt, heeft het recht op een zogenaamde AOW. Dit is de uitkering van de Algemene Ouderdomswet. Voor de goede orde: het is niet verplicht om tot die leeftijd door te werken. Maar je moet dan wel zelf een flink pensioen bij elkaar gespaard hebben. Dat noemen we eerder met pensioen gaan. Maar over het algemeen moet men werken totdat men in aanmerking komt voor het pensioen. Met andere woorden: totdat men recht heeft op de AOW. De pensioengerechtigde leeftijd was voorheen voor iedereen 65 jaar. Dan kreeg men een uitkering van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en een pensioen van de (ex)-werkgever.

Nederland vergrijst en we worden bovendien steeds ouder. Om die reden is de AOW-leeftijd meerdere keren op de schop gegaan. De AOW-leeftijd is daarom nu afhankelijk van de levensverwachting in Nederland. Voor een groot deel van de Nederlanders geldt een leeftijd van 66 jaar en 4 maanden, totdat men pensioengerechtigd is. Maar de jongere generatie moet bijna tot zijn zeventigste doorwerken. Op welke leeftijd je de AOW kunt krijgen, is dus afhankelijk van je geboortedatum. Je kunt die informatie gemakkelijk vinden door in te loggen op de website van de Sociale Verzekeringsbank (Svb). En daar vind je ook meteen hoeveel pensioen je krijgt vanuit de staat. Meestal vind je er ook hoeveel pensioen je werkgever voor je heeft opgebouwd. Niet in loondienst, maar zzp’er? Denk er dan aan dat je op tijd begint met het zelfstandig opbouwen van je pensioen. Je hebt namelijk alleen recht op een AOW.

Vroegpensioenmogelijkheden

Niemand zegt dat je verplicht bent om zo lang te werken, totdat je met pensioen mag. Het is een misvatting dat je verplicht bent om tot je zeventigste te werken. De pensioengerechtigde leeftijd slaat op de leeftijd wanneer je in aanmerking komt voor een AOW-uitkering. Als je dus op je 50e verjaardag al met pensioen wil, dan mag dat. Maar dan heb je wel zelf geld nodig om jezelf te kunnen onderhouden. Heb je dus flink gespaard, heb je flink verdiend aan een beleggingsfonds of op een andere (eerlijke) manier veel geld verdiend, dan mag je ook eerder met pensioen.

Goed om te weten: de AOW-uitkering valt weg, totdat je de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt. Je moet dus zelf voldoende geld hebben om jezelf te voorzien in levensonderhoud. Via mijnpensioenoverzicht.nl vind je rekenvoorbeelden en schattingen van wat je kunt verwachten als je eerder met pensioen gaat. Belangrijk is ook dat je rekening houdt met de belastingen en toeslagen. Je moet namelijk meer belasting betalen als je vervroegd met pensioen gaat. Heb je de AOW-leeftijd bereikt, dan betaal je minder sociale premies en belastingen. Het is dus maar net wat vervroegd met pensioen gaan je waard is. Via de Pensioenschijf-van-vijf van het Nibud kun je een totaalplaatje maken van je inkomsten en verwachte uitgaven. Op die manier kun je berekenen of je eerder met pensioen kunt gaan.

Verder is er een regeling voor oudere werknemers in het Pensioenakkoord. Deze regeling geldt sinds 2021 en heet de Regeling Vervroegde Uittreding (RVU). In sommige beroepsgroepen mag de werkgever je een uitkering aanbieden, totdat je de AOW-leeftijd hebt bereikt. Normaal gesproken moet de werkgever daarover 52 procent belasting heffen. Maar voor sommige beroepen geldt dat niet, tot en met 2025. De uitkering is maximaal 2182 euro per maand, als je maximaal 3 jaar voordat je eigenlijk met pensioen mag, al stopt met werken.

Uitstel van pensioen

Andersom mag ook: je mag ook besluiten om je pensioen uit te stellen. Dit betekent dat je de uitkering van je pensioentegoeden nog even uitstelt, omdat er nog voldoende andere inkomsten zijn. Bijvoorbeeld omdat je hebt besloten dat je na je pensioen nog een paar jaar door wil werken bij de werkgever. Of omdat je nog wat geld achter de hand hebt. Volgens de wet mag je je pensioenuitkering tot maximaal vijf jaar na je AOW-leeftijd nog uitstellen. Door het uitstellen krijgt je een hogere uitkering. De uitkeringsduur is immers lager en de opbouwtijd is toegenomen. Maar je loopt wel een risico: door ziekte en andere onvoorziene zaken is er een kans dat je minder lang van het pensioen kan genieten. De pensioenuitkering stopt altijd bij overlijden. Soms gaat de pensioenuitkering na overlijden naar de partner van de pensioengerechtigde.

Invloed AOW-verlaging

Goed om te weten: de AOW-leeftijd kan wel gelijk blijven, maar zal nooit dalen. Blijkt dus dat de vergrijzing afneemt, dan heeft dit geen invloed op de pensioengerechtigde leeftijd. Is de leeftijd dus ooit bepaald op 65 jaar en 10 maanden, maar neemt de vergrijzing af? Dan blijft de pensioengerechtigde leeftijd staan. Dat betekent dus dat je in de praktijk niet opeens op je 63e al recht hebt op een AOW. Als de levensverwachting daalt, mag je uiteraard wel zelf eerder met pensioen, mits je al genoeg geld bij elkaar hebt gespaard. Door tegenvallers bij de pensioenfondsen, kan het bedrag dat je krijgt van het pensioenfonds, worden verlaagd. Dit kan grote impact hebben op je latere leven. Als dit gebeurt, word je daarover geïnformeerd.

Pensioenberekening

Het is belangrijk om nu alvast na te denken over je pensioen. Ook al ben je 35 en heb je nog vele jaren te gaan, totdat je met pensioen mag. Via Mijn Pensioen Overzicht kun je een overzicht vinden van de opbouw van je pensioen en je AOW. Hoeveel pensioen je opbouwt, is afhankelijk van je persoonlijke situatie en daardoor voor iedereen verschillend. Bij de berekening van het pensioen wordt ook de hoogte van je AOW-uitkering meegeteld. Op die manier kun je nu alvast te weten komen hoeveel inkomen je zou krijgen als je de pensioengerechtigde leeftijd hebt bereikt.

Blijkt dat de werkgever niets of niet voldoende heeft afgedragen? Dan heb je straks minder recht op je pensioen. Daardoor ontstaat de kans dat je minder inkomen krijgt dan je nu hebt. En dat je daardoor zuiniger moet gaan leven als je met pensioen gaat. Daarom is het maken van een pensioenberekening nu al belangrijk. Want je hebt nu nog de mogelijkheid om de situatie bij te sturen, bijvoorbeeld door zelf een aanvullend pensioen op te gaan bouwen. Dit kan onder meer via een pensioenbelegging. Op deze manier kun je het pensioengat dichten.

Er zijn verschillende redenen waarom de pensioenberekening kan tegenvallen. Bijvoorbeeld doordat je een tijdje werkloos bent geweest, of hebt gewerkt bij een werkgever die niet verplicht pensioen hoefde op te bouwen. Het kan ook voorkomen als je het ouderdomspensioen hebt ingeruild voor een partnerpensioen, door vervroegd pensioen of door een echtscheiding. Ook door de economische crisis kan het pensioen tijdelijk verlaagd worden. Het pensioenfonds heeft dan niet voldoende dekking om het beloofde pensioen uit te kunnen betalen. Dan wordt de premie verhoogd, wordt het pensioen niet of maar gedeeltelijk geïndexeerd, of kan het pensioen worden verlaagd. Het pensioenfonds brengt je op de hoogte als dit gebeurt. Daardoor krijg je mogelijk minder pensioen dan verwacht en ontstaat er een pensioengat.

Factoren die pensioenleeftijd bepalen

In Nederland hebben we een verzorgingsstaat. En we hebben een sociale staat. Dat betekent dat iedereen aan de hand van sociale premies meebetaalt aan de AOW-uitkeringen. Omdat Nederland steeds ouder wordt en er meer gepensioneerden dan werkenden zullen zijn, spreken we van vergrijzing. Vergrijzing betekent dat de AOW daardoor minder betaalbaar zal zijn. Mensen blijven gelukkig langer leven en langer gezond. Maar daardoor is langer doorwerken ook nodig. Je geboortedatum is daarom de belangrijkste factor die bepaalt of je op je 67e en 10 maanden of bijvoorbeeld pas op je 70e een AOW van de overheid zal krijgen.

Al sinds 2013 gaat de AOW-leeftijd in stappen omhoog. Mensen moeten langer doorwerken, voordat ze voor de AUW in aanmerking komen. De AOW-leeftijd stond op 66 jaar in 2018 en werd 67 jaar in 2021. Voor 2022 is de AOW-leeftijd verhoogd naar 67 jaar en 3 maanden. Verder kijkt de overheid naar de levensverwachting. Blijven mensen langer leven, dan gaat de AOW-leeftijd in stapjes van 3 maanden verder omhoog.

In 2023 bleef de AOW-leeftijd op 67 jaar en 10 maanden, omdat de levensverwachting minder snel steeg dan de jaren ervoor. Over het algemeen moeten we langer doorwerken op een gezonde manier. Ook het werk dat je doet kan van invloed zijn op wanneer je met pensioen mag. Doe je bijvoorbeeld zwaar werk, dan mag je soms eerder stoppen. Afspraken daarover staan in je cao. Ook dit valt onder de Regeling voor Vervroegde Uittreding (RVU). De overheid bepaalt niet wat zwaar werk is. Dat is voor iedereen anders. Of je zwaar werk hebt, wordt per sector bepaald. De werkgever betaalt dan de laatste 3 jaar tot aan je AOW. Of dit mogelijk is, kun je opzoeken in je cao of AAV.